Datganiad ar Hawliau Pobl Gynhenid

Datganiad ar Hawliau Pobl Gynhenid

Maori Seland Newydd yn dathlu cymeradwyaeth eu gwlad i Ddatganiad y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau Pobl Gynhenid yn 2010
Enghraifft o'r canlynol	Penderfyniad Cynulliad Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig
Dyddiad cyhoeddi	13 Medi 2007

Mae'r Datganiad ar Hawliau Pobl Gynhenid (Declaration on the Rights of Indigenous Peoples; UNDRIP neu DOTROIP^[1][2]) yn benderfyniad cyfreithiol nad yw'n rhwymol a basiwyd gan y Cenhedloedd Unedig yn 2007. Mae'n amlinellu ac yn diffinio hawliau unigol a chyfunol pobloedd brodorol, gan gynnwys eu hawliau perchnogaeth i fynegiant diwylliannol a seremonïol, hunaniaeth, iaith, cyflogaeth, iechyd, addysg, a materion eraill. Mae hefyd yn gwarchod eu heiddo deallusol a diwylliannol^[3]

Mae'r Datganiad "yn pwysleisio hawliau pobl frodorol i gynnal a chryfhau eu sefydliadau, diwylliannau a thraddodiadau eu hunain, ac i ddilyn eu datblygiad yn unol â'u hanghenion a'u dyheadau eu hunain." Mae'n "gwahardd gwahaniaethu yn erbyn pobloedd brodorol," ac mae'n "annog eu cyfranogiad llawn ac effeithiol ym mhob mater sy'n ymwneud â nhw a'u hawl i aros yn wahanol ac i ddilyn eu gweledigaethau eu hunain o ran datblygiad economaidd a chymdeithasol".

Nod y datganiad yw annog gwledydd i weithio ochr yn ochr â phobloedd brodorol i ddatrys materion byd-eang, megis datblygu, democratiaeth amlddiwylliannol, a datganoli.^[4]

Ar 13 Medi 2007, pleidleisiodd y Cenhedloedd Unedig o fwyafrif helaeth dros y Datganiad: 144 o blaid, 4 yn erbyn, ac 11 yn ymatal.^[5] Ers 2007, mae’r pedair gwlad a bleidleisiodd yn erbyn wedi gwrthdroi eu safbwynt ac maent bellach yn cefnogi’r Datganiad.

O Chwefror 2020, mae Adran Materion Economaidd a Chymdeithasol y Cenhedloedd Unedig, Pobl Gynhenid yn disgrifio (A/RES/61/295) fel: “...yr offeryn rhyngwladol mwyaf cynhwysfawr ar hawliau pobl frodorol. Mae’n sefydlu fframwaith cyffredinol o safonau gofynnol ar gyfer goroesiad, urddas a lles pobloedd brodorol y byd ac mae’n ymhelaethu ar safonau hawliau dynol a rhyddid sylfaenol presennol fel y maent yn berthnasol i sefyllfa benodol pobloedd brodorol.”^[6]

Fel Datganiad y Cynulliad Cyffredinol, nid yw UNDRIP yn offeryn cyfreithiol rwymol o dan gyfraith ryngwladol.^[7][8] Yn ôl datganiad i'r wasg gan y Cenhedloedd Unedig mae'n "cynrychioli datblygiad deinamig normau cyfreithiol rhyngwladol ac mae'n adlewyrchu ymrwymiad aelod-wladwriaethau'r Cenhedloedd Unedig i symud i rai cyfeiriadau"; mae'r Cenhedloedd Unedig yn ei ddisgrifio fel un sy'n gosod "safon bwysig ar gyfer trin pobl frodorol a fydd, heb os, yn arf arwyddocaol tuag at ddileu troseddau hawliau dynol yn erbyn 370 miliwn o bobl frodorol y blaned, a'u cynorthwyo i frwydro yn erbyn gwahaniaethu ac ymyleiddio.

1. ↑ "DOTROIP-24-2-PDF" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar 2018-09-03. Cyrchwyd 2018-09-03.
2. ↑ "United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples". United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues. Archifwyd o'r gwreiddiol ar November 1, 2015. Cyrchwyd 11 December 2015.
3. ↑ "United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples: United Nations Resolution adopted by the General Assembly on 13 September 2007" (PDF). United Nations. 2007. tt. 22–23.
4. ↑ United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues. "Frequently Asked Questions – Declaration on the Rights of Indigenous Peoples" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar January 15, 2012. Cyrchwyd 5 March 2012.
5. ↑ "General Assembly adopts Declaration on Rights of Indigenous Peoples; 'Major Step Forward' towards human rights for all, says President". UN General Assembly GA/10612. 13 September 2007. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 17 November 2007. Cyrchwyd 21 July 2021.
6. ↑ "United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples | United Nations For Indigenous Peoples". www.un.org. Cyrchwyd 2020-02-16.
7. ↑ "FREQUENTLY ASKED QUESTIONS - DECLARATION ON THE RIGHTS OF INDIGENOUS PEOPLES" (PDF). Archifwyd o'r gwreiddiol (PDF) ar April 13, 2013. Cyrchwyd 2013-11-18.
8. ↑ Barnabas, Sylvanus Gbendazhi (2017-12-07). "The Legal Status of the United Nations Declaration on the Rights of Indigenous Peoples (2007) in Contemporary International Human Rights Law". International Human Rights Law Review 6 (2): 253. doi:10.1163/22131035-00602006. ISSN 2213-1027. https://brill.com/view/journals/hrlr/6/2/article-p242_242.xml.